U denkt niets te hebben met technologie? Goed, dan raden we u zeker de volgende boeken aan. Want we hebben allemààl iets met technologie. Meer nog, de manier waarop de smartphone in uw broekzak of handtas uw en mijn leven beïnvloedt, is gigantisch: hoe we praten met mekaar, hoe apps ons leven sturen en hoe er bij ons en op wereldniveau aan politiek wordt gedaan. Technologie is fantastisch, maar er zijn -zacht uitgedrukt- wel wat uitdagingen. Daarom verschijnen er ook heel wat boeken over technologie. Hier zijn alvast 5 tips. En een podcast als toetje.

"Dit is geen propaganda", Peter Pomerantsev

De ondertitel van het boek is “de oorlog tegen de waarheid”. En dat is niet gelogen. Sociale media dienen niet alleen om leuke foto’s te delen, dit jaar zijn de sociale media meer dan ooit gebruikt -en misbruikt- om misleidende politieke propaganda te verspreiden, geruchten, nepnieuws, …

De drempel om op sociale media te roepen en te schelden ligt soms erg laag en een goed gesprek lijkt er haast onmogelijk. En dat zorgt zelfs voor spanningen in het echte leven tussen mensen die een heel andere versie van mekaar online zien. Het doet Pomerantsev het volgende schrijven:

“Ik zie mensen die ik al mijn hele leven ken, van me wegglijden op sociale media, waar ze samenzweringen posten uit bronnen waarvan ik nog nooit heb gehoord. Onderstromen op internet verdelen hele families, alsof we elkaar nooit hebben gekend, alsof de algoritmes meer over ons weten dan wijzelf, alsof we subgroepen van onze eigen data aan het worden zijn, alsof die data onze relaties en identiteit met hun eigen logica aan het herordenen zijn, of misschien om de belangen te dienen van iemand die we niet eens kunnen zien."

Zogenoemde cybertroepen lanceerden in minstens 70 landen desinformatiecampagnes om de publieke opinie te misleiden, schreven we onlangs nog. Peter Pomerantsev, een Britse onderzoeker met roots in Oekraïne, neemt ons in dit boek boek op wereldreis en legt ons haarfijn uit hoe de sociale media worden gebruikt om verwarring te zaaien. Doorspekt met een dieppersoonlijk verhaal over de Sovjet ten tijde van de KGB, vertelt hij over digitale misleidingstechnieken in een voortdurende oorlog om de geesten. Een non-fictieverhaal in romanstijl dat ons, vlak voor een jaar waarin Amerika een presidentsverkiezingen houdt, noodzakelijke inzichten geeft om de nieuwe –digitale- wereldorde te begrijpen.

"The Game", Alessandor Baricco

Positiever over de veranderende wereldorde is de Italiaans schrijver Alessandro Baricco. Ergens is ‘The Game’ een opvolger op zijn boek ‘De Barbaren” uit 2006 waarin hij ook onder meer naar de invloed van technologische innovaties op ons en onze samenleving bekeek.

“The Game is geen essay, geen roman, geen journalistiek werk, geen reportage, geen filosofie en geen geschiedenisboek. Het is dat allemaal tegelijk. Misschien lijkt het nog het meest op een thriller. Het is namelijk geen boek waarin de schrijver iets weet en jou dat vervolgens vertelt. Nee, de uitkomst van het verhaal blijft de hele tijd ongewis. Zie het als de reis van iemand die geen idee heeft waar hij gaat eindigen. Van iemand die iedere dag iets nieuws ontdekt, en maar blijft graven, graven, graven en langzaam de taal van een onbekende beschaving weet te ontcijferen, namelijk de onze”, vertelt Barrico aan de Nederlandse krant De Volkskrant eerder dit jaar.”

Barrico schrijft onder meer dat we anders zijn gaan denken door de digitale revolutie. Vluchtiger ook. Een interessante conclusie die een discussie over de kwaliteit van het onderwijs en taal- en leervaardigheid in het Vlaamse onderwijs niet uit de weg mag worden gegaan. Over botsende beschavingen in een tijdperk van lol met appjes op je smartphone. En waaronze plaats is als mens in het digi-tijdperk.

"Regels voor Robots" , Katleen Gabriëls

In veel -openbare- toiletten gebeurt al jaren alles automatisch: water en zeep komen uit buisjes als we er onze handen onder houden. Tot een tijdje geleden reageerde het systeem alleen op blanke handen. Een filmpje toont een paar zwarte mannen waarbij het systeem niet werkt als ze hun handen onder de toestelletjes houden. De ontwikkelaars hielden alleen rekening met hun eigen leefwereld. Daarom pleit professor Computerethiek Katleen Gabriëls voor 'regels voor robots'. Want handzeep dat uit een buisje komt, is ook Artificiële Intellegentie. En die term gaan we alleen nog maar meer horen in 2020.

Want kunstmatige of Artificiële Intelligentie is overal. Denk bij AI niet meteen aan cyborgs, waar mens en machine één worden. U moet nog maar naar uw smartphone kijken om te weten wat AI in uw dagelijkse leven doet: gezichtsherkenning op Facebook of uw email ‘spam’-vrij houden. Ook de taxi-app Uber, de gps-app Waze of de filters op foto-app Instagram gebruiken Artificiële Intelligentie.

"Van medische studenten vinden we het normaal dat ze zich aan ethische regels houden en omgaan met ethische vraagstukken. Waarom geldt hetzelfde niet voor ontwikkelaars van AI?", vraagt professor Gabriëls zich af. En dus schreef Gabriëls een pleidooi om dringend antwoorden te bieden op prangende ethische kwesties bij de ontwikkeling van AI. Aan de hand van alledaagse voorbeelden, maar ook filosofische vraagstukken, wordt duidelijk waarom die 'Regels voor Robots' een absolute must zijn.

In dit boek komt u trouwens ook te weten waarom u en ik nooit helemaal vervangen zullen worden door robots. Oef.

"Het is oorlog maar niemand die het ziet", Huib Modderkolk

Als er zich in België een cyberincident voordoet, is er sinds kort de 'Quick Reaction Force' van de politie dat snel wil reageren op een aanval. Cyberaanvallen en -spionage zijn een onderdeel geworden van digitale oorlogsvoering waren bedrijven en overheden zich voortdurend moeten tegen wapenen. Herinnert u zich nog het Zaventemse bedrijf Asco dat na een zware cyberaanval dit jaar nog altijd moeite heeft om de draad weer op te pikken?

Met "Het is oorlog, maar niemand die het ziet", schreef de Nederlandse journalist Huib Modderkolk een boek over de kwetsbaarheid van een samenleving die meer en meer steunt op technologie. In één van de hoofdstukken van het boek staat hij nog eens stil bij de problemen bij Belgacom - het huidige Proximus.

Modderkolk deed jarenlang onderzoek naar spionage bij Belgacom. De servers van Belgacom warden doordrongen van spionagsoftware. "Een ongekende schending van de integriteit van ons land", is in de kringen te horen van toenmalig premier Elio Di Rupo. Hoe beschermen we onze digitale infrastructuur is vandaag meer dan ooit één van de relevanste vragen om te stellen. Zouden alle 'spionnen' trouwens al weg zijn bij Proximus?

"Dansen op de maat van het algoritme", Willem Gooijer

Begrijpt u ook niets van het algoritme? U weet wel, de onzichtbare logica achter bijvoorbeeld uw tijdslijn op sociale media? Goed, u bent niet alleen… De werking van algoritmes zijn een beetje als het recept van Coca-Cola, slecht door enkelen gekend en doorgrond, maar we hangen er met z'n allen aan.

Van 's morgens tot 's avonds bepalen algoritmes mee ons leven. Uiteraard op de tijdslijn van de sociale media die u gebruikt. De webwinkels waar u uw aankopen doet, bieden u producten op maat en houden nauwgezet uw surfgedrag bij om uw aankopen te kunnen voorspellen. En dat Netflix u films aanbiedt op basis van eerdere keuzes is uiteraard ook door een algoritme.

In 'Dansen op de maat van het algoritme' staat auteur Willem Gooijer uitgebreid stil bij de invloed van die algortimes, wat uiteindelijk een soort van wiskundige berekening is. Die berekeningen gebeuren achter de schermen, maar hebben een verpletterende impact op ons dagelijks leven. Het boek is geen haarvuurroman, maar wel een werk om mee te pikken als u meer wilt weten over hoe onze data gebruikt worden voor handel en mogelijke manipulatie.

En als toetje een podcast: The Missing Cryptoqueen

Ook dit jaar waren podcasts razend populair. Als we u er eentje mogen tippen, luister dan zeker naar ‘The Missing Cryptoqueen’ van de Britse journalist Jamie Bartlett. Bartlett gaat op zoek naar de oprichtster van de digitale munt ‘OneCoin’. Wereldwijd investeerden miljoenen mensen in de digitale munt in de hoop dat het een succes werd en hun investering een pak geld waar zou zijn. Maar zoals u al zult vermoeden, bleek ‘OneCoin’ oplichting.

Ook Belgen raakten geld kwijt. Bartlett gaat in 8 aflevering op zoek naar oprichtster Dr. Ruja Ignatova. Enkele jaren geleden, in volle ‘succes’ van ‘OneCoin’, verdween Ignatova plots van de aardbol. Als een James Bond van de technologiejournalistiek en avonturen lang mysterieuze missverkezingen en luxueze jachten ontrafelt Bartlett dit mysterie. Wij deden dit jaar onderzoek naar frauduleuze bitcoinadvertenties waarbij de foto’s van Bekende Vlamingen werden misbruikt. Als u dat al spannend vond, laat u dan zeker onderdompelen in dit mysterieus misdaadverhaal. Echt gebeurd.