Nu Truth Social, de sociale media app van voormalig Amerikaans president Donald Trump is gelanceerd, wordt de lijst met apps die een -politiek- alternatief willen zijn voor Facebook, Twitter en YouTube weer langer. Vaak wordt geklaagd over de 'censuur' op die platformen waardoor er tal van alternatieve social media ontstaan. Welke zijn er zoal? En kan Trump daar een rol spelen als hij dat al echt wil?

Wat vooraf ging: Kort na de bestorming van het Capitool beslissen Facebook, Twitter en Youtube om toenmalig president Donald Trump te bannen van hun sociale media wegens het risico op het aanzetten tot geweld. De bestorming was de druppel voor de grote technologiebedrijven. Critici vonden dat de verbanning al langer moest, andere stemmen spraken dan weer van censuur. Een paar maanden na zijn verbanning kondigde Trump de lancering van onder meer een eigen sociaal medium aan om ‘in opstand te komen tegen de macht van de Big Tech’.

Donald Trump had als Amerikaans president met meer dan 90 miljoen volgers op Twitter en 34 miljoen volgers op andere sociale media een gigantische online megafoon die wijd weerklonk in de echte wereld. Eens verbannen en president af, nam de impact van zijn uitspraken af. Zijn politieke retoriek bleef tot op vandaag wel aanwezig op sociale media, maar dus niet vertolkt door hem, maar wel door duizenden aanhangers.

Die aanhangers wil Trump liefst meenemen naar zijn nieuw sociaal netwerk. Trump probeert eens hij geen president meer is te wegen op het publieke debat met blogposts op zijn website. Wie impact wil, moet onder meer inbreken in de tijdslijnen van mensen. En dat kan het best met apps op de telefoon.

De opkomst van 'Alt Tech'

Facebook en Twitter zijn, met TikTok op een derde plaats, de meest bekende en meest impactvolle sociale media. Maar net omdat er miljarden mensen op die apps zitten, hebben ze doorheen de jaren ook moeten ervaren dat het niet altijd een goed idee is om mensen met elkaar te verbinden. Online solidariteit en vrijheid van meningsuiting allemaal goed en wel, maar ook haat en discriminatie groeiden met de opgang van Facebook en Twitter. Twitter en Facebook hebben lange richtlijnen van wat kan en niet kan op hun sociale media.

Met de verbanning van Trump van Facebook en Twitter was de censuur door de Big Tech op die vrijheid van meningsuiting volgens sommigen helemaal compleet. Vooral aan de politieke rechterkant zet men in, of beter gezegd, beseft men al langer dat de verdere uitbouw van een online media netwerk of imperium meer dan ooit kans op slagen heeft. Daarom niet naar bereik, maar wel naar impact.

De alternatieven die er zijn voor de grote sociale media wordt ook wel Alt Tech genoemd, met minder strenge moderatie en richtlijnen. Alt Tech is absoluut geen verzameling van uitsluitend websites en apps met een rechtse politieke insteek of de zogenoemde Alt Right beweging, maar veel apps uit de Alt Tech richten zich wel op een conservatief en soms extremer publiek met de belofte 'vrij van censuur' te zijn.

Welke zijn er nog?

In juli vorig jaar werd Gettr op de wereld losgelaten. Het is opgericht door Jason Miller, een voormalige medewerker van Trump. Gettr is één van de meer populaire apps. De app heeft 400.000 dagelijkse gebruikers en kreeg een boost toen de populaire podcaster Joe Rogan er een account maakte.

Rogan is ook de man die met een miljoenencontract werd binnengehaald bij Spotify en er onder meer Neil Young verjaagde omdat hij in zijn controversiële podcasts de grens tussen feit en fictie wel eens laat vervagen.

Ook Parler is nog altijd te downloaden. De app dateert al van 2018 en was niet bij het grote publiek gekend tot de bestorming van het Amerikaanse Capitool. De app verdween even, want uit onderzoek bleek dat sommige betogers en groepen de aanval er coördineerden. Parler gaf later ook toe dat het te weinig had gedaan tegen geweld en haat. Truth Social kan wel eens Gettr of Parler uit de markt spelen.

Parler wordt trouwens mee gefinancierd door Rebekah Mercer, directeur van The Mercer Family Foundation van miljonair Robert Mercer, een grote geldschieter van de Republikeinse partij.

Peter Thiel is dan weer één van de investeerders in het Canadese Rumble, een platform dat een alternatief wil zijn voor YouTube. Thiel is bekend als oprichter van betaalapp Paypal. Rumble bestaat al sinds 2013 en heeft zo een 32 miljoen maandelijkse gebruikers. Volgens een onderzoek van het Amerikaanse tijdschrift Wired leidt Rumble gebruikers actief naar desinformatie en samenzweringstheorieën. Iets wat Rumble dan weer formeel tegenspreekt.

Het lijstje met Alt Tech bedrijven is nog langer. Telegram kennen we als alternatief voor WhatsApp. Het al tien jaar oude MeWe duikt meer en meer op als een alternatief voor Facebook. Andere sites of apps zijn videosite BitChute en DTube, streamingkanaal DLive, ‘forum’ 4chan, sociaal netwerk CloutHub, …

Ondanks kritiek blijven Facebook & co populair

Miljoenen mensen gebruiken die alternatieve apps. Als Trump nog maar een fractie van zijn alleen al 90 miljoen volgers op Twitter actief kan binden aan Truth Social, dan is Truth Social ongetwijfeld geslaagd. Maar ongetwijfeld meer nog als de klassieke media zijn uitspraken weer met een vergrootglas gaan volgen en hem zendtijd en artikels geven.

Het is niet zo dat volgers van Trump (en andere politici die zijn stijl en ideeën hanteren) massaal Facebook en Twitter hebben verlaten. Ondanks alle kritiek blijven miljarden mensen - ook veel aanhangers van Trump - wel actief op de apps van de Big Tech.

Als in Canada een vrijheidskonvooi wekenlang het nieuws en een stad domineren, dan trekken aanhangers massaal naar onder meer Telegram om alles op de voet te volgen en zelfs te organiseren. Ook bij ons.

Maar als er dan pogingen zijn om die onvrede op één of andere manier politiek te recupereren, dan gebeurt dat doorgaans nog altijd op Facebook. Daar worden valse ‘konvooi’-pagina’s opgericht om de publieke opinie te beïnvloeden of om mensen op te lichten… Elke dag gebruiken 1,9 miljard mensen Facebook. (Bij Twitter zijn er dat elke dag ruim 210 miljoen, nvdr.) Op Facebook zit nog steeds het grote, oudere, publiek.

Een lege doos?

De al dan niet politiek gestuurde alternatieve apps zijn vaak gericht op één specifiek publiek, waardoor ze nooit zo groot kunnen worden als Facebook, Twitter en YouTube. Als een Trump een volwaardig initiatief wil zijn voor de sociale media die wij allemaal kennen en gebruiken, moet hij meer aanbieden dan louter politieke berichten voor een hondstrouw rechtser publiek. Iets waarin de apps die nu al bestaan behoorlijk in grossieren.

Truth Social is alvast een onderdeel van de Trump Technology & Media Group, dat nog meer (nieuws)media wil lanceren als alternatief voor de klassieke televisiezenders en een online streamingdienst. Geld lijkt geen probleem, want als de plannen doorgaan om met een ander bedrijf samen te vloeien, Digital World Acquisition, dan kunnen ze rekenen op een kapitaal van 1 miljard dollar.

Maar er is een grote ‘als’. Onder meer het Amerikaanse magazine Vanity Fair onderzocht vorig jaar al de mediaplannen van Trump en beweert dat het opzet één grote façade is waarbij het Trump niet te doen is om online mediamerken uit te bouwen, maar een constructie op te zetten waarbij de fusie met Digital World Acquisition vooral een vehikel is om grof geld te verdienen door middel van aandelen en een beursgang.

De komende weken zullen uitwijzen hoeveel waarheid er in de sociale mediaplannen zitten van de voormalige president. Oprecht benieuwd.